Ung thư là một trong những mối đe dọa sức khỏe hàng đầu hiện nay, và ít ai ngờ rằng những thói quen ăn uống hàng ngày lại có thể góp phần gia tăng nguy cơ mắc bệnh này. Từ việc tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh cho đến những cách chế biến chưa đúng cách, tất cả đều có thể là nguyên nhân dẫn đến căn bệnh nguy hiểm này. Hãy cùng Trang Vàng Nông Nghiệp khám phá những thói quen ăn uống gây ung thư trong bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về cách phòng ngừa qua chế độ dinh dưỡng.
Ung thư là gì?
Ung thư là một nhóm các bệnh xảy ra do sự phân chia và phát triển bất thường của các tế bào trong cơ thể. Thay vì chết đi theo chu kỳ tự nhiên, các tế bào ung thư tiếp tục sinh sôi một cách không kiểm soát, tạo thành các khối u và có khả năng xâm lấn vào các mô lân cận hoặc di căn đến các bộ phận khác.
Hiện nay, có hơn 200 loại ung thư khác nhau, bao gồm cả ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư gan và ung thư đại tràng. Tuy nhiên, không phải tất cả các khối u đều là ung thư; có những khối u lành tính không lan sang các phần khác của cơ thể và ít gây nguy hiểm. Những dấu hiệu nhận biết ung thư có thể là sự xuất hiện của khối u, giảm cân không rõ nguyên nhân, chảy máu bất thường, ho kéo dài hoặc thay đổi trong thói quen đại tiểu tiện.
Thói quen ăn uống gây ung thư bạn nên chú ý
Thói quen ăn uống gây ung thư – Thường xuyên uống rượu
Thành phần chính của rượu – etanol (C2H5OH), là một chất độc hại làm tổn thương các mô và tế bào khác nhau của cơ thể con người. Uống rượu sẽ kích thích niêm mạc thực quản gây ra những tổn thương vô cùng lớn, đặc biệt là rượu nồng độ cao hơn 60 độ sẽ gây tổn thương niêm mạc thực quản một cách rõ ràng trong thời gian ngắn.
Theo nghiên cứu trường Đại học Williams (Thụy Điển) cho thấy rằng nam giới trên 45 tuổi ít uống rượu hoặc không uống rượu, thì nguy cơ ung thư thực quản sẽ giảm 50% so với người hay uống rượu. Nếu uống ít rượu, các chức năng sinh lý như lưu thông máu, có thể làm giãn nở mạch máu, cải thiện hệ tuần hoàn máu, nâng cao khả năng miễn dịch, tạo cảm giác ăn ngon và ngủ ngon hơn.
Thói quen ăn uống gây ung thư – Ăn mặn
Theo PGS.TS Phạm Duy Hiển – nguyên Phó giám đốc Bệnh viện K Trung ương, nguy cơ dẫn đến bệnh ung thư dạ dày có thể chia thành hai nhóm đó là: ngoại sinh và nội sinh. Các yếu tố nguy cơ ngoại sinh đầu tiên phải kể đến đó chính là chế độ ăn uống.
Được biết, chế độ ăn uống nhiều muối (ăn mặn, ăn trên 5gr muối/ngày) không chỉ có tác hại đối với tim mạch mà còn làm tan các màng niêm mạc phủ trên thành dạ dày làm cho các chất độc và các chất có khả năng gây ung thư có trong thức ăn tiếp xúc trực tiếp với các tế bào niêm mạc gây tổn thương cho các tế bào đó.
Thói quen ăn uống gây ung thư – Ăn đồ ăn nóng
Nhiều người thích những món ăn nóng, đặc biệt vào mùa đông. Tuy nhiên, họ không biết việc ăn quá nóng sẽ rất nguy hiểm bởi thức ăn quá nóng không tốt cho sức khỏe.
Bình thường niêm mạc thực quản chịu được nhiệt độ 40-50 độ C. Vì vậy, nếu chúng ta ăn uống các món ăn nóng hơn có thể sẽ gây nguy hiểm, tổn thương, viêm loét và các vấn đề khác cho thực quản. Từ đó dẫn đến ung thư hệ tiêu hóa, đặc biệt là ung thư thực quản và ung thư dạ dày.
Thói quen ăn uống gây ung thư – Ăn uống không theo bữa
Xã hội phát triển, cuộc sống cũng nhanh hơn. Ngoài những bữa ăn vội vàng, thì ăn không đúng bữa cũng là nguyên nhân nguy hiểm ảnh hưởng hệ tiêu hóa. Các thói quen như không ăn sáng, ăn muộn, thức đêm ăn đêm là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến ung thu dạ dày.
Thói quen ăn uống gây ung thư – Ăn đồ nướng than hoa
Ngoài việc tạo ra chất AGE, các chất trung gian hóa học như amin thơm, amin dị vòng…, đồ nướng trên than hoa còn sản sinh ra một số chất khác, tiêu biểu là ở chất bột nướng. “Chất bột nướng sẽ tạo thành hydrat cacbon bị cháy ở nhiệt độ cao, tạo ra acrylamide. Đây cũng là chất gây ung thư.
Việc nướng trên bếp than (cả than đá và than hoa) cũng tạo ra nhiều khí CO. Đây là loại khí rất nguy hiểm cho sức khỏe nếu chẳng may hít phải. Những vụ hỏa hoạn khí CO là nguyên nhân dẫn đến ngạt thở, gây tử vong hàng đầu chứ không phải do bị bỏng lửa.
Thói quen ăn uống gây ung thư – Sử dụng thực phẩm bẩn
Thực phẩm chứa nhiều hóa chất độc hại, như thuốc trừ sâu, chất bảo quản, và phẩm màu, có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho tế bào. Để giảm nguy cơ ung thư, nên chọn các loại rau củ ít hóa chất như: bí ngô, khoai tây, bắp cải, và ngô bao tử, đặc biệt là các sản phẩm sạch được chứng nhận.
Xem thêm: Ăn hành tây có tác dụng gì? Tác dụng của hành tây đối với sức khỏe
Những nhóm thực phẩm cần tránh để giảm nguy cơ ung thư
Thực phẩm chế biến sẵn
Các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, đồ hộp, và đồ ăn nhanh thường chứa nhiều chất bảo quản, chất tạo màu và chất tạo hương nhân tạo. Những hợp chất này có thể gây tổn thương tế bào và kích thích sự phát triển của các tế bào ung thư. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ thường xuyên thực phẩm chế biến sẵn có thể tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Thực phẩm chiên rán và đồ nướng cháy khét
Quá trình chiên rán ở nhiệt độ cao có thể tạo ra acrylamide, một chất gây ung thư được hình thành khi thực phẩm chứa tinh bột như khoai tây, bánh mì, hoặc bột mì bị chiên hoặc nướng cháy khét. Tiêu thụ thường xuyên các thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy, phổi và vú. Đồ nướng bị cháy, đặc biệt là phần cháy đen trên bề mặt, cũng chứa nhiều amin dị vòng và hydrocacbon thơm đa vòng (PAH), là những chất gây ung thư mạnh.
Thực phẩm giàu chất béo bão hòa
Chất béo bão hòa có nhiều trong mỡ động vật, bơ, kem, và các sản phẩm từ sữa béo. Chế độ ăn chứa nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng nồng độ estrogen và testosterone trong cơ thể, dẫn đến tăng nguy cơ ung thư vú và tuyến tiền liệt. Nên thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo không bão hòa từ dầu ô liu, dầu hạt cải, hoặc quả bơ để bảo vệ sức khỏe.
Đường tinh luyện và đồ ngọt
Các loại đồ ngọt như bánh kẹo, nước ngọt có ga, và các loại nước ép đóng chai chứa nhiều đường tinh luyện. Đường không chỉ gây béo phì mà còn liên quan đến ung thư. Việc tiêu thụ quá nhiều đường có thể tạo điều kiện cho sự phát triển của tế bào ung thư do nó làm tăng insulin và yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF), các chất có khả năng thúc đẩy sự phát triển của ung thư.
Thực phẩm chứa nhiều hóa chất bảo quản và thuốc trừ sâu
Rau củ, trái cây, và các sản phẩm từ nông sản có thể chứa lượng lớn hóa chất bảo quản và thuốc trừ sâu nếu không được trồng và bảo quản an toàn. Tiêu thụ những thực phẩm này lâu dài có thể dẫn đến tích tụ chất độc trong cơ thể, làm tổn thương tế bào và tăng nguy cơ ung thư. Nên ưu tiên chọn các sản phẩm hữu cơ hoặc thực phẩm sạch được chứng nhận an toàn để bảo vệ sức khỏe.
Thực phẩm có chứa chất bảo quản nitrite và nitrate
Nitrite và nitrate là các chất bảo quản thường được sử dụng trong thịt xông khói, xúc xích, và thực phẩm đóng hộp để kéo dài thời gian bảo quản. Khi chúng tiếp xúc với acid dạ dày, chúng có thể biến đổi thành nitrosamine, một chất gây ung thư mạnh. Do đó, việc hạn chế thực phẩm chứa nitrite và nitrate là cần thiết để giảm nguy cơ ung thư dạ dày và đại trực tràng.
Chế độ ăn uống phòng ngừa ung thư
Một chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn là biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ phát triển ung thư. Dưới đây là các nguyên tắc cơ bản để xây dựng chế độ ăn uống có khả năng phòng ngừa ung thư:
- Tăng cường rau xanh và trái cây: Rau cải, bông cải xanh, cà rốt, và quả mọng chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư.
- Sử dụng ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, và bánh mì nguyên cám cung cấp chất xơ, vitamin, và khoáng chất, giúp giảm viêm và nguy cơ ung thư đại trực tràng.
- Thêm các loại đậu và hạt: Đậu đen, đậu đỏ, hạt chia, và hạt bí chứa protein thực vật và phytoestrogen, có khả năng điều chỉnh hormone và ngăn ngừa ung thư vú và tuyến tiền liệt.
- Hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn: Nên thay thế thịt đỏ bằng cá, gà, hoặc đậu để tránh các hợp chất bảo quản trong thịt chế biến sẵn, giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
- Sử dụng chất béo không bão hòa: Dầu ô liu, quả bơ, và các loại hạt chứa omega-3 giúp chống viêm, ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, tốt cho tim mạch.
- Uống đủ nước mỗi ngày: Nước giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, duy trì chức năng tiêu hóa, và giảm nguy cơ ung thư bàng quang, thận và hệ tiêu hóa.
- Hạn chế đường tinh luyện: Giảm tiêu thụ đồ ngọt và nước ngọt có ga, thay thế bằng đường tự nhiên từ trái cây, mật ong để ngăn ngừa ung thư liên quan đến béo phì và tăng insulin.
- Sử dụng gia vị tự nhiên có đặc tính chống ung thư: Nghệ, tỏi, gừng chứa các hợp chất chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm nguy cơ ung thư khi được thêm vào bữa ăn hàng ngày.
Xem thêm: Hoa quả cho người bị thiếu máu, trái cây gì để tăng cường sức khỏe?
Câu hỏi thường gặp về thói quen ăn uống và ung thư
Uống bao nhiêu rượu là an toàn?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mức tiêu thụ rượu an toàn không nên vượt quá 14 đơn vị rượu mỗi tuần đối với nam giới và 7 đơn vị đối với nữ giới. Để giảm nguy cơ ung thư, tốt nhất là hạn chế tối đa hoặc ngừng uống rượu hoàn toàn.
Làm thế nào để giảm lượng muối trong chế độ ăn?
Để giảm lượng muối, hãy sử dụng các loại gia vị tự nhiên như chanh, tỏi, hoặc rau thơm thay thế trong quá trình nêm nếm. Ngoài ra, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và luôn kiểm tra lượng muối ghi trên nhãn thực phẩm.
Rau nào có khả năng chống ung thư tốt nhất?
Các loại rau như bông cải xanh, cải kale, và cà rốt chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh như sulforaphane, flavonoid, và beta-carotene, giúp ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư và bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây hại.
Kết luận
Những thói quen ăn uống gây ung thư có thể xuất hiện trong chính chế độ ăn hàng ngày mà chúng ta ít ngờ đến. Tuy nhiên, bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ và lựa chọn thực phẩm lành mạnh, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh này. Bài viết của Trang Vàng Nông Nghiệp đã chỉ ra các thói quen cần tránh và chế độ ăn uống giúp phòng ngừa ung thư một cách hiệu quả. Hãy bắt đầu bảo vệ sức khỏe của bạn ngay từ bữa ăn hôm nay để xây dựng một lối sống an lành và bền vững.