Hạt dổi làm món gì ngon? Gia vị đặc biệt thơm ngon từ Tây Bắc

Nội dung bài viết:

Hạt dổi từ lâu đã là loại gia vị đặc biệt từ vùng cao Tây Bắc. Nó có hương vị nổi bật, độc đáo thật khó quên, tạo nên nét đặc biệt riêng, là tinh hoa ẩm thực của ẩm thực vùng núi cao? Vậy hạt dổi để làm gì? Cùng Trang vàng nông nghiệp tìm hiểu hạt dổi làm món gì ngon trong bài viết này nhé

Hạt dổi là hạt gì?

Cây dổi là loại cây thân gỗ, thân thẳng, ít cành và rất cao. Ở rừng có một số loại cây dổi chỉ lấy gỗ làm nhà, hạt cứng và mùi hắc, thường được gọi là dổi tẻ. Còn loại cây dổi cho hạt thơm, hay được gọi là dổi nếp, đây mới là hạt dổi rừng mà được nhiều người ví là “vàng đen Tây Bắc”

Hạt dổi là hạt cây dổi. Loại cây này thường mọc ở khu vực Tây Bắc và Tây Nguyên, song với điều kiện khí hậu, thời tiết Tây Bắc phù hợp hơn cả nên lượng gỗ, hạt dổi ở đây được đánh giá tốt nhất. Hạt dổi Tây Bắc được ví là vàng đen rất có giá trị và quý hiếm. Hàng năm, cứ khoảng tháng 10, tháng 11 khi cây dổi ra hoa kết trái thì người dân vùng núi lại lặn lội vào rừng sâu để hái, lượm quả về phơi khô để sử dụng dần.

Hạt dổi là một loại gia vị không thể thiếu của đồng bào nơi đây, đặc biệt là những món thịt khô như: thịt trâu gác bếp, lợn gác bếp hay lạp xưởng,.. đều cần có hạt dổi, mắc khén mới tạo lên được hương vị đặc biệt của món ăn, đặc trưng cho linh hồn tại núi rừng Tây Bắc.

Cách phân biệt các loại hạt dổi

LOẠI 1: Hạt dổi rừng của các cây dổi rừng cổ thụ, trên 30 năm, đặc biệt quan trọng là hạt dổi chín đỏ trên cây, đến khi rụng mới đi nhặt về phơi khô. Loại này hiếm thấy, và nếu có thì cũng rất đắt. Hầu như không mua được ngoài chợ, bà con đi nhặt về chủ yếu là dùng trong gia đình khi tiếp khách quý.

LOẠI 2: Cũng là của cây dổi rừng, nhưng tuổi cây ít hơn, và khi thu hoạch thường được hái quả lẫn giữa quả chín và quả chưa chín để lấy hạt mang phơi

LOẠI 3: Cây dổi trồng, tuổi đời cây còn ít. Hạt to và đen hơn loại 1 và 2. Mùi hắc, có chứa nhiều tinh dầu, nướng không nở căng. Loại này theo quan điểm người chuyên đi rừng, không nên dùng, vì nếu ai đã từng dùng loại 1 và 2, sẽ nhận ra ngay loại thứ 3 này mùi vị kém rất xa

LOẠI 4: Đây không phải là hạt dổi, đa phần người không có kinh nghiệm sẽ bị nhầm lẫn khi mua. Hạt to, bóng, có hạt den, có hạt vàng cánh gián. Bổ đôi hạt bên trong ướt, nướng không nở, mùi khó chịu. Loại này bán ở chợ rất nhiều, một số người bán hạt dổi ở những chợ này luôn khẳng định đây là hạt dổi rừng, nhưng thực tế lại không phải vậy

Hạt dổi làm món gì? Cách ăn hạt dổi thế nào?

Trước khi làm món ngon với hạt dổi, thì cần phải nướng chúng lên. Hãy nhớ, hạt dổi là phải nướng, chứ không mang hạt dổi đi rang như nhiều người hướng dẫn. Chỉ nướng thì mùi thơm của hạt mới tỏa ra ngào ngạt được. Khi đã nướng xong, mới mang hạt dổi giã nhỏ để sử dụng

Cách sơ chế hạt dổi trước khi ăn: Có 3 cách

Nướng trực tiếp bằng than hồng, cách này là tốt nhất. Lấy đũa gắp hạt dổi cho lên hòn than nóng đỏ, chỉ vài chục giây thôi, khi thấy mùi thơm bốc lên nồng nàn là được. Không nướng quá lâu, hạt dổi sẽ cháy đen.
Nướng bằng bếp Gas: Đa phần thành phố, không có than mà nướng hạt dổi. Các bạn đừng ngại, mở bếp gas lên, để nhỏ lửa thôi. Rồi lấy đũa gắp hạt dổi, nướng cách ngọt lửa khoảng 3cm, chỉ 1 lát là hạt dổi đã nở và thơm lừng.
Nướng bằng Lò Vi Sóng

Hạt dổi pha gia vị chấm: Gia vị chấm được chế biến từ hạt dổi thích hợp khi thưởng thức với các món luộc như: thịt lợn, lòng, dồi, gà, vịt,…

Chẩm chéo: là gia vị chấm chế biến từ mắc khén, hạt dổi, muối, tỏi, gừng, ớt và rau thơm tùy thuộc dựa vào sở thích và loại chẩm chế biến. Đây là công thức chấm có phần phức tạp, cầu kỳ hơn, phổ biến ở người Thái đen.
Chẩm: Cách pha đồ chấm này dùng nguyên liệu đơn giản hơn chẩm chéo, được người Thái trắng thường xuyên sử dụng. Chẩm gồm: Hạt Dổi, Mắc Khén, Bột Canh, Ớt tươi trộn đều với tỷ lệ thích hợp và tương đồng nhau, tạo ra hỗn hợp cay, bùi, đặc trưng vùng Tây Bắc.
Muối trộn hạt dổi: Muối sau khi rang vàng, trộn chung với hạt dổi giã mịn, cho ra thức chấm đơn giản nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ về cả hương và vị (có thể thay muối rang bằng bột canh).

Hạt dổi tẩm ướp thực phẩm

Hạt dổi làm món gì ngon – Thịt gác bếp và lạp xưởng

Hương vị món ăn truyền thống Tây Bắc luôn ấn tượng sâu đậm. Bí quyết ở gia vị hạt dổi và mắc khén mà đồng bào dân tộc thiểu số đã khéo léo nêm nếm cùng. Chú ý, với thịt lợn gác bếp, tuyệt đối không ướp với hạt dổi (chỉ ướp mắc khén). Những loại thịt trâu, bò có thể ướp với hạt dổi.

Hạt dổi làm món gì ngon – Thịt nướng, cá nướng

Cá và thịt nướng kiểu Tây Bắc thường được tẩm ướp cùng mắc khén. Tuy nhiên, món ăn sẽ nâng tầm nếu có thêm hạt dổi vào gia vị ướp. Với đặc tính càng nướng càng dậy mùi thơm, hạt dổi sẽ làm món ăn thơm nồng và hấp dẫn hơn nhiều.

Tìm hiểu công thức làm lạp xưởng Tây Bắc tại https://trangvangnongnghiep.net/cong-thuc-lam-lap-suon.html

Ăn hạt dổi có tác dụng gì? Những công dụng của hạt dổi

Trị bệnh về tiêu hóa

Theo chuyên gia, hạt dổi được xem là một vị thuốc quý khi có tác dụng quan trọng trong việc điều trị những bệnh về hệ tiêu hoá, xương cốt. Khi ăn kèm hạt dổi chung với đồ lạnh như tiết canh, ốc, trứng vịt lộn sẽ kích thích tiêu hoá và hạn chế tiêu chảy.

Chữa bệnh xương khớp

Nếu mắc các bệnh xương khớp như: thoái hoá khớp, thoát vị đĩa đệm và gai cột sống thì nên dùng hạt dổi để ngâm rượu uống dần sẽ thấy hiệu quả.

Làm gia vị

Ngoài ra, hạt dổi còn sử dụng làm gia vị để ướp những loại thực phẩm hoặc làm nước chấm thịt heo, thịt trâu cũng sẽ ngon hơn vì vị cay, thơm đặc trưng.