Bệnh trĩ là một trong các bệnh lý khá phổ biến hiện này, thường gặp ở độ tuổi từ 45 – 60 và có thể nhỏ hơn. Đối với nhiều người, trĩ là vấn đề sức khỏe khó nói. Vì thế, hầu hết người bệnh thường cố gắng chịu đựng và chấp nhận “sống chung với bệnh” cho tới khi tình trạng này nghiêm trọng hơn. Cùng Trang vàng nông nghiệp tìm hiểu cụ thể hơn về căn bệnh này nhé.
1. Trĩ là bệnh gì?
Bệnh trĩ hay còn được gọi là lòi dom (theo cách gọi dân gian), đây là tình trạng những cụm tĩnh mạch bên trong trực tràng và hậu môn bị sưng và phồng lên do liên tục chịu áp lực hoặc những dây thần kinh của hậu môn bị chèn ép quá nhiều.
Bệnh này không chỉ đơn thuần là bệnh của tĩnh mạch. Đây là các bệnh của hệ thống mạch máu từ tiểu động mạch, tĩnh mạch, thông nối động tĩnh mạch tới cơ trơn và mô liên kết được lót bởi lớp biểu mô bình thường của ống hậu môn. Đám rối tĩnh mạch ở lớp dưới niêm được nâng đỡ bởi cấu trúc mô sợi đàn hồi. Tình trạng gia tăng áp lực như rặn đi cầu, kèm ứ máu liên tục sẽ dẫn tới phình giãn và tạo búi trĩ vào trong lòng ống hậu môn. Đồng thời càng lớn tuổi, những cấu trúc mô liên kết nâng đỡ ngày càng bị suy yếu, búi trĩ tụt dần ra khỏi lỗ hậu môn dẫn đến trĩ nội sa.
Căn bệnh này cũng chính là một trong các nguyên nhân gây tình trạng chảy máu trực tràng và nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm khác gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người mắc phải.
Bệnh trĩ thường xuất hiện ở đối tượng có độ tuổi từ 45 – 60. Tuy nhiên, bệnh này đang có dấu hiệu trẻ hoá vì những người trẻ trong độ tuổi từ 25 – 30 có nguy cơ mắc bệnh khá cao mà nguyên nhân chính là do chế độ ăn uống thiếu khoa học và chế độ sinh hoạt không hợp lý.
2. Bệnh trĩ có mấy loại?
Trĩ phổ biến có 2 loại, gồm trĩ nội (internal hemorrhoids) và trĩ ngoại (external hemorrhoids)
- Trĩ ngoại: Khi búi trĩ xuất phát từ phía dưới đường lược (còn gọi là đường hậu môn-trực tràng), được gọi là trĩ ngoại. Lúc này búi trĩ được phủ bằng lớp biểu mô vảy (squamous epithelium) và nằm dưới lớp da bao quanh hậu môn.
- Trĩ nội: Nếu búi trĩ xuất phát ở trên đường lược thì gọi là trĩ nội, và búi trĩ được bao phủ bởi niêm mạc và lớp biểu mô chuyển tiếp (transitional epithelium).
Phân độ bệnh trĩ: dựa vào búi trĩ nằm bên trong hay đã sa ra khỏi hậu môn.
- Trĩ độ 1: búi trĩ hoàn toàn trong ống hậu môn.
- Trĩ độ 2: lúc bình thường trĩ nằm trong ống hậu môn, khi rặn đi cầu búi trĩ thập thò hay lòi ít ra ngoài. Khi đi cầu xong đứng dậy búi trĩ tự tụt vào trong.
- Trĩ độ 3: mỗi lần đi cầu hoặc đi lại, ngồi xổm, làm việc nặng thì búi trĩ lại sa ra ngoài. Lúc này phải nằm nghỉ một lúc búi trĩ mới thụt vào hoặc lấy tay đẩy nhẹ vào.
- Trĩ độ 4: búi trĩ gần như thường xuyên ngoài ống hậu môn.
3. Bệnh trĩ có nguy hiểm không? Có tự khỏi không?
Bệnh trĩ là bệnh không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người mắc phải mà còn ảnh hưởng cả tâm lý, làm người bệnh luôn mất tự tin khi tiếp xúc với người khác. Mặt khác, căn bệnh này nếu không được điều trị kịp thời có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm có thể không ngờ tới
Là căn bệnh khó nói, ở vị trí nhạy cảm, nhiều người mắc bệnh trĩ có xu hướng tự ý mua thuốc hoặc điều trị theo một số mẹo dân gian để hết trĩ.
Theo chuyên gia y tế, tùy vào từng cấp độ khác nhau của trĩ mà điều trị cần được tiến hành với phương pháp phù hợp nhất. Tuy vậy, khi trĩ hình thành, người bệnh cần được thăm khám, chẩn đoán kỹ lưỡng rồi mới áp dụng phương pháp điều trị. Trĩ không thể tự khỏi, hơn nữa, nếu dùng phương pháp điều trị không đúng, bệnh có thể phát triển nặng hơn và để lại biến chứng nguy hiểm.
Do đó, bất kể trường hợp nào, khi phát hiện hoặc nghi ngờ trĩ, cần đến ngay cơ sở y tế để khám và xử lý kịp thời. Trĩ là bệnh tái đi tái lại nhiều lần nên cần có phương pháp điều trị dứt điểm và hiệu quả nhất. Đồng thời, người bệnh cần được tư vấn kỹ về chế độ chăm sóc, sinh hoạt để hạn chế sự phát triển của búi trĩ.
Tìm hiểu thêm về bệnh viêm phế quản TẠI ĐÂY
4. Nguyên nhân gây bệnh trĩ
- Do tính chất công việc: Dân văn phòng hay thợ may là những đối tượng rất dễ bị bệnh trĩ vì tính chất công việc của họ là ngồi nhiều, ít thời gian vận động. Việc ngồi quá lâu mỗi chỗ đã dồn áp lực lên những dây thần kinh ở hậu môn, khiến cho tĩnh mạch khó lưu thông máu, lâu ngày bị giãn và sưng phòng, từ đó hình thành búi trĩ.
- Do chế độ ăn uống thiếu khoa học: Việc ăn uống thiếu dinh dưỡng cũng chính là nguyên nhân gây bệnh trĩ, đặc biệt là khi thiếu hụt chất xơ. Đây là thành phần quan trọng khiến cho phân bị khô và việc đại tiện trở nên khó khăn hơn. Bên cạnh đó, thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ cũng có thể là thủ phạm khiến bệnh trĩ hình thành.
- Do tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài quá lâu: táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài trong thời gian dài khiến cho thành ruột bị co thắt nhiều hơn, gây nên nhiều áp lực lên những đám tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng, lâu ngày sẽ tạo thành búi trĩ.
- Do thường xuyên căng thẳng và mệt mỏi: Yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng không nhỏ tới nguy cơ mắc bệnh trĩ. Cơ thể căng thẳng hay mệt mỏi quá nhiều khiến cho toàn bộ cơ thể áp lực, trong đó có cả hệ tiêu hóa
Ngoài ra, bệnh trĩ còn được hình thành bởi các nguyên nhân khác như: do quá trình mang thai và sinh con, tuổi tác cũng là nguyên nhân gây bệnh trĩ, béo phì hoặc có thể là cơ thể đang mắc một số bệnh lý tiềm ẩn khác.
5. Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh trĩ
Các triệu chứng và biểu hiện của trĩ có thể bao gồm:
- Đại tiện có lẫn máu, ra máu nhưng không đau bụng hoặc những triệu chứng hệ tiêu hóa như táo bón hoặc tiêu chảy.
- Cảm giác hậu môn đau, rát khi đi tiêu. Đặc biệt là táo bón kéo dài và tình trạng đau rát khi đi tiêu ngày càng nặng hơn.
- Búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn có thể cảm nhận thấy khi ngồi hoặc đau khi cọ sát với quần.
- Ống hậu môn đau nhức có biểu hiện sưng tấy và khó đi tiêu.
- Triệu chứng bệnh trĩ mà nhiều người nhầm tưởng giun kim chính là ngứa hậu môn ở giai đoạn đầu của bệnh khi búi trĩ còn nhỏ.
- Khó chịu khi ngồi ghế hay nằm ngửa.
Xem thêm thông tin về bệnh máu nhiễm mỡ tại https://trangvangnongnghiep.net/mau-nhiem-mo-nguyen-nhan-trieu-chung-va-nhung-thong-tin-can-biet.html
6. Những yếu tố tăng nguy cơ gây trĩ
- Táo bón, hoặc tiêu chảy làm tăng tần suất trĩ, rặn làm tăng áp lực lên tĩnh mạch gây căng giãn và ứ máu.
- Chế độ ăn ít chất xơ, làm tăng tần suất bệnh
- Thừa cân và béo phì
- Gia tăng áp lực ổ bụng gặp trong người thường xuyên lao động nặng như: khuân vác, vận động viên quần vợt, cử tạ,…, đứng lâu, ngồi nhiều như: thợ may, nhân viên bán hàng làm gia tăng áp lực ổ bụng cản trở hồi lưu máu về tim đưa tới giãn tĩnh mạch hậu môn.
- U vùng tiểu khung gồm u đại trực tràng, u ở tử cung và thai nhiều tháng làm cản trở hồi máu trở về tim gây giãn tĩnh mạch.
7. Biến chứng của bệnh trĩ
- Thiếu máu vì mất máu mạn tính qua búi trĩ, lúc này cơ thể sẽ không đủ số lượng hồng cầu cần thiết để trao đổi Oxy cho tế bào. Trường hợp này hiếm khi xảy ra.
- Nghẹt búi trĩ nếu búi trĩ sa và bị mắc kẹt làm mạch máu máu cung cấp cho búi trĩ bị tắc. Lúc này triệu chứng đau sẽ rõ ràng. Khi ấn nhẹ vào sẽ cảm giác lộm cộm bởi có cục máu đông.
- Tắc mạch: Là tình trạng hình thành cục máu đông trong mạch máu của búi trĩ. Khi mạch máu giãn phồng và ứ máu do rặn, bưng vác nặng, có thai, chơi thể thao nặng làm tăng áp lực trong khoang bụng sẽ tạo điều kiện hình thành cục máu đông gây tắc mạch. Tắc mạch trĩ ngoại thì vùng rìa hậu môn sẽ thấy khối phồng nhỏ màu xanh, kèm cảm giác đau rát khi sờ, căng. Tắc mạch trong trĩ nội có cảm giác đau và cộm trong sâu và triệu chứng không rõ như trĩ ngoại.
- Viêm da quanh hậu môn, viêm nhú và viêm khe giữa các búi trĩ bị loét gây ngứa ngáy, nóng rát.
8. Những biện pháp phòng ngừa bệnh trĩ và giảm triệu chững bệnh
Làm thế nào để phòng ngừa và giảm triệu chứng bệnh trĩ là câu hỏi được nhiều sự quan tâm của người bệnh. Sau đây là các phương pháp mà người bệnh trĩ có thể tham khảo để việc điều trị của mình đạt hiệu quả.
Thay đổi lối sống
Để làm giảm triệu chứng và phòng ngừa bệnh trĩ hiệu quả, cần luyện tập những thói quen tốt cho sức khỏe sau đây:
- Thay đổi tư thế làm việc: Không đứng hoặc ngồi quá lâu: Nên đi lại hoặc vận động nhẹ sau mỗi 45-60 phút để tăng cường lưu thông máu trong cơ thể.
- Tránh mang vác nặng: Để tránh tăng áp lực lên ổ bụng, làm cản trợ sự lưu thông của máu. Áp lực kéo dài làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
- Điều chỉnh thói quen đi vệ sinh: Tập thói quen đi vệ sinh vào khung giờ cố định trong ngày
- Không ngồi trên bồn vệ sinh quá lâu và không rặn quá nhanh: Điều này làm gia tăng áp lực lên trực tràng, lâu ngày sẽ dẫn đến hình thành búi trĩ.
- Vệ sinh sạch sẽ sau khi đi tiêu: Dùng giấy mềm hoặc nước để vệ sinh sạch sẽ.
Chú ý đến chế độ ăn uống
- Ăn nhiều chất xơ
- Uống đủ nước
- Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, chất béo
- Không ăn quá nhiều đồ cay
Tăng cường tập luyện thể dục
- Xây dựng thói quen tập luyện thể dục ít nhất 30 phút hằng ngày
- Uống đủ nước khi luyện tập
- Lựa chọn những bài tập phù hợp: Đi bộ, yoga,…
- Không tập quá sức hoặc những bài tập quá lâu.
9. Bệnh trĩ nên ăn gì, không nên ăn gì?
9.1. Bệnh trĩ nên ăn gì?
“Thực đơn cho người trĩ là gì” hay “Chế độ ăn uống cho người bệnh trĩ” là thắc mắc của rất nhiều người. Sau đây là những thực phẩm tốt cho người bệnh trĩ
Uống đủ nước mỗi ngày
Điều đầu tiên cần phải uống đủ ít nhất 2 lít nước mỗi ngày. Phải uống nước cả khi không cảm thấy khát. Nước rất quan trọng đối với cơ thể, là thành phần chuyển hóa chất và hóa lỏng thức ăn, giúp thức ăn được tiêu hóa dễ dàng hơn. Nước giúp thải độc cơ thể và giúp việc tiêu hóa dễ dàng hơn, tránh tình trạng táo bón thường xuyên khiến bệnh trĩ nặng hơn. Nên tăng cường uống nước mỗi ngày, có thể thay thế nước lọc bằng những loại trái cây tươi để bổ sung thêm chất xơ và vitamin cho cơ thể.
Ăn nhiều rau
Các thực phẩm giàu chất xơ chính là ưu tiên hàng đầu. Chất xơ cần cho cơ thể để làm mềm phân, dễ đại tiện, nhuận tràng hơn. Người bệnh nên tăng cường lượng rau xanh mỗi ngày. Đồng thời đổi món hàng ngày với các thực phẩm vừa giàu chất xơ vừa có công dụng nhuận tràng như: khoai lang, rau mồng tơi, rau dền, rau đay,… Các loại quả tốt cho tiêu hóa như: chuối, táo,…
Thực phẩm giàu sắt
Với những bệnh nhân thường xuyên đại tiện ra máu sẽ không tránh khỏi thiếu máu. Do đó, chế độ ăn hàng ngày nên bổ sung các thực phẩm chứa sắt như: cua, cá ngừ, gan gà, rau chân vịt, rau dền đỏ, mộc nhĩ,…
Thực phẩm giàu vitamin
Các loại hoa quả tươi, nhất là quả có múi và quả mọng rất tốt cho người bị trĩ. Các loại quả có múi như: bưởi, cam, quýt, chanh rất giàu vitamin C, là vitamin cần thiết cho cơ thể, giúp tăng cường đề kháng, chống oxy hóa, làm lành vết thương.
Xây dựng chế độ ăn khoa học
Ngoài việc ưu tiên những thực phẩm tốt như trên thì cần lưu ý xây dựng lại chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh. Không ăn quá nhiều hay ăn quá no. Có thể chia nhỏ bữa ăn trong ngày. Ăn thực phẩm mềm, lỏng, nhiều nước sẽ tốt cho đường tiêu hóa.
9.2. Bệnh trĩ nên kiêng ăn gì?
Thực phẩm cay nóng
Các loại đồ ăn cay nóng là kẻ thù số 1 của người bệnh trĩ. Điển hình là thức ăn chứa nhiều ớt, hạt tiêu, riềng, gừng, quế,… đều không tốt. Các chất cay nóng kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột gây nên táo bón, nóng trong. Khi đại tiện khó khăn, bị đau và chảy máu.
Thực phẩm có hàm lượng muối quá cao
Nên chọn ăn nhạt thay vì ăn quá mặn. Đồ ăn nhiều muối khi vào cơ thể sẽ làm giảm lượng lưu trữ nước của cơ thể. Điều này làm dạ dày và ruột không đủ nước để chuyển hóa thức ăn gây tình trạng phân vón cục, khó đại tiện hay đại tiện ra máu.
Những chất kích thích
Rượu, bia, thuốc lá, cà phê,… đều là chất kích thích có hại cho sức khỏe. Chúng gây áp lực lên thành ruột làm dạ dày tiêu hóa không tốt. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng tiêu hóa thức ăn, khiến cho bệnh trở nặng hơn.
Hạn chế ăn nhiều tinh bột
Tinh bột là thực phẩm mà người bệnh nên hạn chế. Bởi tinh bột có thể gây nhiều áp lực cho thành ruột, cản trở tiêu hóa. Người bị bệnh trĩ cũng nên tránh những loại thức ăn có quá nhiều dầu mỡ. Những chất này đi vào cơ thể khó chuyển hóa và gây khó khăn cho tiêu hóa, làm cho bệnh nặng hơn.
Bệnh trĩ tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng cũng gây nhiều biến chứng rất nguy hiểm. Qua bài viết này, các bạn đã có thêm nhiều kiến thức về bệnh trĩ. Chúc các bạn có sức khỏe dồi dào
Đọc thêm thông tin về bệnh Gout TẠI ĐÂY