Gout là một trong các bệnh lý liên quan tới tình trạng viêm khớp thường gặp ở nhiều người. Mặc dù, tình trạng này không gây nguy hại đến tính mạng nhưng chúng khiến chất lượng đời sống người bệnh suy giảm. Từng được coi là “bệnh của nhà giàu” nhưng ngày nay bệnh Gout không còn hiếm nữa, tỷ lệ mắc bệnh này ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Cùng Trang vàng nông nghiệp tìm hiểu về bệnh Gout trong bài viết này nhé
1. Gout (Gút) là bệnh gì? Tại sao lại bị Gout?
Bệnh Gout (còn gọi là gút hay thống phong) là tình trạng rối loạn chuyển hóa Acid Uric dẫn tới hình thành và lắng đọng các tinh thể monosodium trong các tổ chức xương, khớp xương, bao hoạt dịch hoặc thận. Đây là dạng viêm khớp làm bệnh nhân phải đối diện với nhiều triệu chứng sưng đỏ kèm với cảm giác đau dữ dội tại một số vị trí khớp xương. Điển hình là: ngón chân, mắt cá chân, bàn tay, ngón tay, khuỷu tay và cổ tay.
Ngoài ra, nguy cơ tái phát của bệnh này cũng tương đối cao và người bệnh thường phải chịu cảm giác đau đớn nhiều hơn. Đặc biệt, khi gặp tác nhân thuận lợi, tình trạng bệnh sẽ tiến triển nhanh hơn. Theo các bác sĩ, trong y khoa thường phân chia bệnh này thành gout cấp tính và gout mạn tính. Trong đó, gout cấp tính cần phải phát hiện sớm và tích cực điều trị để ngăn những biến chứng nguy hiểm về sau.
Viêm khớp là bệnh phổ biến, thực tế có khoảng 35% dân số phải sống chung với căn bệnh này. Cứ 100 người trưởng thành thì có 2-5 người bị viêm khớp. Đây là hiện tượng một hoặc nhiều khớp xương bị kích ứng gây viêm. Nó được biết tới là bệnh viêm khớp do vi tinh thể, đặc trưng bởi các đợt viêm khớp cấp tái phát
Thời đại ngày nay đã xóa bỏ quan niệm trước đây cho rằng gút là “bệnh nhà giàu” và chỉ có ảnh hưởng tới đàn ông. Nhưng thực tế, tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh ngày càng phổ biến đặc biệt là nhóm phụ nữ đã mãn kinh. Hơn nữa, khi đời sống được nâng cao, nguồn thực phẩm đa dạng và chế độ ăn uống không lành mạnh khiến căn bệnh này ngày càng phổ biến và trẻ hóa.
2. Bệnh Gút có nguy hiểm không? Có chữa được không?
Trong hầu hết trường hợp, bệnh Gout có thể kiểm soát được bằng thuốc và chế độ ăn uống phù hợp. Đôi khi những triệu chứng có thể cải thiện ngay cả khi người bệnh không điều trị. Điều này khiến một vài người cho rằng bệnh Gout có thể chữa khỏi được hoặc thậm chí tự khỏi mà không cần điều trị.
Tuy nhiên theo chuyên gia, bệnh Gout không thể tự khỏi theo thời gian. Nếu chẩn đoán và điều trị kịp thời, đúng phương pháp, bệnh nhân có thể kiểm soát 90 – 95% triệu chứng bệnh. Tuy vậy, bệnh có thể tái phát trong tương lai nếu gặp điều kiện phù hợp hoặc bệnh nhân không tuân thủ đúng phác đồ điều trị.
Do vậy, điều quan trọng khi điều trị bệnh Gout là chẩn đoán và chữa trị càng sớm càng tốt. Điều trị thường gồm dùng thuốc làm giảm nồng độ axit uric và giảm đau do hình thành axit uric ở khớp. Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần dùng thuốc kiểm soát nồng độ axit uric trong thời gian dài để tránh những biến chứng của bệnh Gout.
Trong hầu hết trường hợp, bệnh Gout cấp tính thường kéo dài từ một ngày đến một tuần. Tuy nhiên, đôi khi tình trạng này có thể kéo dài vài tuần hoặc một tháng, được gọi là Gout mãn tính. Những cơn đau do gút mãn tính thường ít nghiêm trọng nhưng nguy cơ tổn thương khớp vĩnh viễn. Bệnh nhân cũng có thể phát triển cục u nhỏ, màu trắng và đau bên dưới da.
Một cơn Gút có thể kéo dài trong 3 ngày và khi được điều trị phù hợp, những triệu chứng có thể cải thiện trong 14 ngày. Nếu không được điều trị, cơn đau có thể nghiêm trọng, xuất hiện thường xuyên hơn, gây tổn thương khớp và những biến chứng liên quan khác.
Tìm hiểu thêm về bệnh viêm gan tại https://trangvangnongnghiep.net/benh-viem-gan-la-gi-nguyen-nhan-trieu-chung-va-dinh-duong-can-thiet.html
3. Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Gout
Ở giai đoạn đầu, một vài người có nồng độ acid uric trong máu tăng nhưng không xuất hiện triệu chứng được gọi là tăng acid uric máu. Theo thời gian, khi nồng độ này tăng cao không giảm dẫn đến sự tích tụ những tinh thể urat gây ra cơn đau khớp. Bệnh thường xảy ra đột ngột, cơn đau dữ dội đến âm ỉ và thường xuất hiện ban đêm. Có thể nhận biết người mắc bệnh qua các biểu hiệu sau:
- Đau khớp dữ dội: Triệu chứng đau xảy ra phần lớn tại khớp ngón chân cái, đầu gối, mắt cá chân, cổ tay và khuỷu tay. Nhưng khớp ở háng, vai và vùng chậu thì tần suất ít hơn. Cơn đau có thể nghiêm trọng nhất trong khoảng 4 đến 12 giờ đầu tiên sau khi bắt đầu.
- Đau âm ỉ, kéo dài: Sau cơn đau dữ dội của đợt cấp, người bệnh có biểu hiện đau âm ỉ trong thời gian sau đó, cơn đau có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần, tần suất lần sau sẽ đau và dài hơn lần trước.
- Viêm và tấy đỏ: những khớp bị ảnh hưởng sẽ sưng, mềm, nóng và đỏ.
- Giới hạn phạm vi hoạt động khớp: Khi bệnh Gút phát triển, có thể không thể cử động khớp bình thường.
4. Nguyên nhân của bệnh Gout
Theo các bác sĩ, gout cấp tính chủ yếu do quá trình chuyển hóa Acid Uric bị rối loạn. Trong khi đó, đồ uống có cồn như rượu, bia hoặc thức ăn giàu hàm lượng chất đạm cũng là một trong các yếu tố dẫn đến bệnh gout. Thực tế, khi Acid Uric được sinh ra sẽ xâm nhập vào máu và di chuyển tới thận thì bị lọc bỏ và đào thải ra ngoài.
Tuy vậy, khi nồng độ hợp chất này tích trữ quá cao sẽ tạo ra những tinh thể Urat và tồn tại phần lớn trong khớp xương, bao hoạt dịch hoặc ở nhu mô thận. Sự tích trữ Acid sẽ tăng nguy cơ đau nhức hoặc viêm nhiễm khớp xương, theo thời gian sẽ phát triển thành bệnh gút
Ngoài ra, bệnh này cũng có thể nảy sinh do yếu tố môi trường hoặc di truyền từ bố mẹ làm hàm lượng Acid Uric trong cơ thể tăng cao nhưng thận không thể thải hết. Hơn nữa, một vài yếu tố sau đây cũng có thể làm tăng nguy cơ dẫn đến bệnh Gút như:
- Cơ thể hấp thụ quá nhiều loại thức ăn, thực phẩm chứa hàm lượng chất đạm quá cao, những loại thực vật, động vật giàu Purin. Điển hình là: nấm, nội tạng động vật, hải sản và trứng.
- Thường xuyên uống bia rượu hoặc chất kích thích làm hàm lượng Acid Uric tăng cao và dễ mắc bệnh.
- Các đối tượng mắc một trong những bệnh lý liên quan tới thận như: sỏi thận, suy thận, viêm cầu thận,… thường bị suy giảm khả năng lọc và đào thải của thận. Điều này cũng có nghĩa việc chức năng loại bỏ Acid Uric của thận bị ảnh hưởng. Ngoài ra, một số bệnh liên quan đến tim mạch cũng được coi là yếu tố dẫn tới bệnh gout như: bạch cầu cấp, cao huyết áp, bệnh tim bẩm sinh,…
- Một số loại thuốc khi dùng quá nhiều có thể khiến hàm lượng Acid Uric trong máu tăng cao. Điển hình như: Aspirin, thuốc lợi tiểu, thuốc chữa bệnh huyết áp cao, thuốc có tác dụng ức chế tế bào được dùng trong trị bệnh ung thư,…
- Những người bị béo phì, thừa cân cũng là nhóm đối tượng dễ mắc bệnh.
Tham khảo thông tin về bệnh hen suyễn TẠI ĐÂY
5. Đối tượng nào dễ mắc bệnh Gout
- Nam giới (tỉ lệ nam/nữ: 9/1) béo phì, người mắc hội chứng chuyển hóa, dùng nhiều bia rượu, ăn những thức ăn chưa nhiều purin.
- Ngoài ra còn gặp ở những người suy thận, trong khi điều trị một vài thuốc chống lao, bệnh máu, ung thư hoặc uống thuốc lợi tiểu kéo dài,…
6. Cách phòng ngừa bệnh Gout hiệu quả
Một số nghiên cứu chỉ ra, việc xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống khoa học và dành thời gian cho cơ thể nghỉ ngơi sẽ giúp cải thiện bệnh gout. Do vậy, ngoài điều trị bệnh bằng thuốc, bệnh nhân nên tạo những thói quen tốt cho sức khỏe như:
- Giảm thiểu hàm lượng thực phẩm giàu Purin và chất đạm. Đồng thời, tăng cường cho cơ thể các thực phẩm chứa hàm lượng chất xơ cao.
- Uống đủ nước cho cơ thể mỗi ngày.
- Hạn chế những đồ uống chứa cồn như: rượu, bia và các chất kích thích khác.
- Xây dựng và duy trì thói quen tập thể dục, thể thao để giảm nguy cơ bị béo phì và tăng cường thể chất.
- Dành thời gian nghỉ ngơi và hạn chế áp lực, lo âu, stress,…
- Hạn chế dùng các loại thuốc ảnh hưởng tới tình trạng bệnh, khiến tăng acid uric máu như: aspirin liều thấp, thuốc lợi tiểu,…
- Điều trị 1 số bệnh đi kèm như: tiểu đường, cao huyết áp,…
Xem thêm những thông tin về bệnh táo bón TẠI ĐÂY
7. Bệnh Gút nên ăn gì, không nên ăn gì?
7.1. Bệnh Gout nên ăn gì?
“Thực đơn cho người gout là gì” hay “Chế độ ăn uống cho người gout” là thắc mắc của rất nhiều người. Sau đây là những thực phẩm tốt cho người gout
Trái cây
Tất cả những loại trái cây như: dâu, táo, cherry,… đều tốt cho người bệnh, cung cấp nhiều vitamin. Đặc biệt các nghiên cứu còn chứng minh rằng ăn nhiều quả cherry giúp ngăn tình trạng sưng viêm, giảm axit uric trong cơ thể của người bệnh. Vì cherry chứa hàm lượng vitamin C, beta caroten và chất chống oxy hóa dồi dào.
Thực phẩm giàu Vitamin C
Vitamin C hỗ trợ tốt trong quá trình giảm nồng độ axit uric máu, chống viêm, chống oxy hóa, tăng sức đề kháng và tăng sức bền cho thành mạch, giảm nguy cơ mắc bệnh. Nên ăn những loại quả chua nhẹ như: dứa, ổi, ớt chuông, súp lơ,…
Chú ý, vitamin C không nên sử dụng liều cao, tránh gây tăng oxalat niệu, buồn nôn, ợ nóng, sử dụng kéo dài sẽ hình thành sỏi, giảm quá trình đào thải axit uric. Những loại quả có hàm lượng vitamin C cao như: chanh, bưởi, quất,…
Thịt trắng
Thịt trắng như: cá sông, thịt gà ức… chứa hàm lượng chất đạm cao nhưng ít purin. Những loại thịt như: cá diêu hồng, cá lóc, cá rô đồng, ức gà rất tốt cho người bệnh gút, có công dụng chống quá trình kết tủa của axit uric.
Dầu oliu, dầu thực vật
Dầu ô liu và dầu thực vật có chứa chất béo tốt, hỗ trợ chống viêm khớp, giảm đau và giảm axit uric. Bệnh nhân nên thường xuyên sử dụng dầu oliu, dầu thực vật trong bữa ăn hàng ngày, cho một số món như: salad để hấp thụ tối đa dưỡng chất, không nên chế biến ở nhiệt độ cao.
Cafe
Hầu hết các nghiên cứu khoa học chỉ ra cà phê có công dụng trong việc giảm nguy cơ mắc gút. Cà phê chứa các hợp chất gồm khoáng chất, polyphenol và cafein. Có thể làm giảm nồng độ axit uric thông qua một vài cơ chế hoặc giảm nồng độ axit uric bằng cách tăng tốc độ cơ thể bài tiết axit uric. Nó còn cạnh tranh với enzym phân hủy purin trong cơ thể, làm giảm tốc độ tạo ra axit uric.
Trà xanh
Người bệnh gút cần giảm nồng độ axit uric máu, có thể dùng ngay trà xanh. Trà xanh pha đúng cách và dùng lượng vừa đủ mỗi ngày giúp giảm thúc đẩy sự hình thành nước tiểu và đẩy nhanh quá trình thải axit uric.
Rau củ
Rau củ rất tốt cho người bệnh đang điều trị bệnh gút, cần bổ sung các loại rau củ trong bữa cơm hằng ngày như: rau ngót, khoai tây, cải xanh, cà tím,…
Ngũ cốc nguyên cám
Yến mạch, lúa mạch, gạo lứt,… chứa nhiều chất xơ, giúp ức chế tình trạng khớp bị viêm do gút.
Các chế phẩm từ sữa và đậu nành
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng phô mai, kem tươi, bơ, váng sữa, sữa chua… giúp làm giảm lượng axit uric huyết thanh trong máu.
Uống đủ nước
Nạp đủ 2 – 2.5 lít nước mỗi ngày, đặc biệt là nước khoáng kiềm, không gas.
7.2. Bệnh Gout nên kiêng ăn gì?
Thịt đỏ
Thịt đỏ (bò, dê…) chứa hàm lượng chất dinh dưỡng cao gồm chất đạm (protein), vitamin E, B6, B12, vì hàm lượng protein cao, sẽ dẫn tới tăng nồng độ axit uric trong máu, là nguyên nhân gây ra bệnh gút. Chưa kể món ăn chế biến từ thịt đỏ sẽ trải qua quá trình tiêu hóa dưới xúc tác của enzym, khiến những nhân purin trong thịt đỏ chuyển hóa thành axit uric.
Dù vậy, cũng không nên kiêng tuyệt đối thịt đỏ, bởi cơ thể cũng cần nguồn năng lượng từ thịt. Nên duy trì dùng thịt đỏ một lượng vừa phải, chỉ nên ăn tối đa 2 lần/tuần, không quá 100gr/ngày. Nên chế biến chín kỹ, chế biến ở dạng luộc, kho hay hấp sẽ tốt hơn nướng, chiên xào, hạn chế lượng mỡ tối đa nạp vào cơ thể.
Nội tạng động vật
Nội tạng động vật (tim, gan, thận, dạ dày, óc…) chứa nhiều dinh dưỡng như: protein, vitamin nhóm B (B2, B6, B12, folate), CoQ10, cholesterol, những chất khoáng: kẽm, sắt, selen. Mặc dù có nhiều chất dinh dưỡng nhưng người bị bệnh gout không nên ăn bởi nội tạng có chứa nhiều purin, chính là nguyên nhân gây tăng nồng độ acid uric trong máu, khiến bệnh trở nên nghiêm trọng: sưng, đau nhiều hơn.
Thịt gà tây, thịt ngỗng
Thịt gà tây, thịt ngỗng chứa nhiều chất dinh dưỡng như: vitamin B, axit amin, các khoáng chất, sắt, photpho… Thịt gà tây còn chứa purin nên người bệnh nên ăn thịt gà ở mức vừa phải, với hàm lượng vừa đủ sẽ cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thế và tránh sự gia tăng purin trong máu.
Hải sản
Hải sản (cá ngừ, cá trích, động vật có vỏ nghêu, sò, ốc,…) chứa dinh dưỡng cao, bao gồm cả chất purin. Trong hải sản còn chứa nhiều đạm nên người bệnh gout nên hạn chế ăn.
Rượu, bia, đồ uống có đường
Hạn chế tối đa bia, rượu cũng như các chất kích thích, đồ uống có đường như: nước ngọt, nước có gas, nước trái cây, … nếu không muốn tình trạng trở nên trầm trọng hơn.
Các loại thịt chế biến sẵn
Thực phẩm đóng hộp (thịt xông khói, xúc xích, nem chua, lạp xưởng,…) không tốt cho người bệnh gout. Dùng thực phẩm tươi, tự chế biến để đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể.
Các loại rau có hàm lượng purin cao
Người bệnh cần cung cấp nhiều vitamin, rau xanh cho cơ thể nhưng chú ý, tránh dùng nhiều những loại rau củ quả và các loại đậu có lượng purin cao như: đậu đen, đậu phộng, đậu lăng, đậu trắng, đậu xanh, su hào, cải xoăn,…
Bệnh Gout nếu không phát hiện và điều trị kịp thời rất có thể sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Qua bài viết này, các bạn đã có thêm nhiều kiến thức về bệnh Gout. Chúc các bạn có sức khỏe dồi dào
Xem thêm: Gan nhiễm mỡ: Nguyên nhân, dấu hiệu và những thông tin cần biết